In 2022 is het project ‘warmtetransitie agrarische sector Lelystad’ gestart, er is gekeken hoe er in de gemeente Lelystad fossiele brandstoffen bespaard konden worden. Drie ondernemers uit verschillende sectoren hebben hieraan meegewerkt om te dienen als voorbeeld, andere ondernemers kunnen hun voordeel hier weer mee doen.
Veel potentiële oplossingen, maar welke is toepasbaar voor mijn bedrijf? Welke oplossing past bij welk bedrijf en is het technisch en financieel haalbaar? In het project zijn inzichten verkregen hoe ondernemers om kunnen gaan met de warmtevraag. Hieronder lees je bij elke sector hoe wij binnen het project tot een bepaalde oplossing zijn gekomen én of dit daadwerkelijk effect heeft.
Eerst hebben we in kaart gebracht waar in de huidige bedrijfsvoering warmte nodig is, hoe die warmte momenteel wordt opgewekt en hoeveel energie dat kost. Bij de melkveehouderij is proceswater voor het schoonspoelen van diverse componenten typerend voor de warmtevraag. Nadat dat dat inzichtelijk is gemaakt is gekeken hoe de nodige warmte op een groene manier ingevuld kan worden. Bij het gebruik van een koelmachine voor de koemelk komt bijvoorbeeld ook warmte vrij. Die warmte is te af te vangen en te gebruiken.
Waar voor veel processen een warmtevraag met name in de winter is, is het voor een melkveehouder karakteristiek dat er het hele jaar door een vrij constante vraag naar warm water van ca. 80-90 graden is. Hier wordt een warmteopwekker bij gezocht die hierbij aansluit. Een zonneboiler levert bijvoorbeeld met name in de zomer het meeste warm water op en kan ook dergelijke temperaturen bereiken. Daarnaast zijn veel zonneboilers uitgevoerd met een elektrisch verwarmingselement waarmee altijd warm water kan worden gemaakt als de zon niet schijnt. De warmtevraag voor het woonhuis kan ook opgevangen worden door gebruik te maken van de melkwarmte. Hierdoor kan er 4000m3 aan gas bespaard worden.
Ook bij het pluimvee hebben we eerst in kaart gebracht waar in de huidige bedrijfsvoering warmte nodig is, hoe die warmte momenteel wordt opgewekt en hoeveel energie dat kost. Bij pluimveehouderij wordt er verschillende keren in het jaar een nieuwe ronde pluimvee opgezet. De kleine kuikens hebben nog veel warmte nodig en naarmate de dieren groter worden neemt de warmtevraag in de stallen af. Er wordt daarom een relatief korte tijd in het jaar een flink verwarmingsvermogen gevraagd.
Er is hier eerst gekeken naar de mogelijkheid tot het afvlakken van dat piekvermogen. In de huidige bedrijfsvoering zijn er twee stallen die exact dezelfde cyclus doorlopen. Daardoor komt het nodige vermogen voor beide stallen ook op hetzelfde moment. Door een klein verschil in tijd voor beide cyclussen aan te brengen kan het totale vermogen al wat worden teruggedrongen. Ook is het mogelijk om langer de tijd te nemen om de stallen voor te verwarmen aan het begin van een cyclus. Daardoor wordt de verwarmingsbehoefte uitgesmeerd over een langere tijd waardoor het vermogen naar beneden kan.
Daarna is gekeken naar hoe de resterende verwarmingsvraag ingevuld kan worden. Hierbij is ook gekeken naar het verdunnen en vergisten van kippenmest, of het drogen en verbranden van de kippenmest. Ondanks dat deze methode wel toepasbaar zijn bevinden die zich nog in een ontwikkelingsstadium en zijn nog niet marktrijp. Als wordt gekeken naar technieken die breed in de markt beschikbaar zijn en zich al hebben bewezen dan komen warmtepompen naar voren. Daar zijn ook verschillende soorten en maten in. In dit geval is gekeken naar een bodemwarmtepomp in combinatie met een droge koeler.
Drogen van uien gebeurd momenteel met gasheaters. Om 10.000 m2 aan gas te besparen is er gekeken om de uien in combinatie met een condens droger te gaan drogen. Hiervoor is gekeken wanneer er een vraag is en hoelang deze duurt. De grootte van de condens droger is hierop aangepast. De ondernemer is vooruitstrevend en ziet dat de ideale oplossing misschien een toepassing is van gecombineerde systemen. De condens droger is onder bepaalde voorwaardes financieel haalbaar.
Vooral een stukje bewustwording is belangrijk gebleken, ondernemers hadden nog geen idee van de mogelijkheden die er waren, ook de financiële kosten en baten waren onbekend. Met deze hoge gasprijzen is een elektrische variant steeds aantrekkelijker. Maar de exacte oplossing is bedrijfsspecifiek en de toepassing is lastiger in een bestaande situatie. Verassende uitkomsten zorgen ervoor dat de ondernemers kritisch naar hun warmtehuishouding zijn gaan kijken en misschien ook wel gaan investeren in bepaalde oplossingen. Uit dit project is een regeling gekomen om de kennis voor een grotere doelgroep beschikbaar te krijgen. Een 'advies-voucher-regeling vanuit de EEF' zorgt ervoor dat je advies kunt krijgen over je warmtehuishouding.
LTO Noord heeft kennis in huis om begeleiding te bieden binnen elke verduurzamingsstap: besparen, opwekken of omschakelen. Ook weten wij de juiste marktpartijen te vinden die de juiste installatie of het juiste advies kunnen leveren.
EEF, stimuleert en geeft een boost aan de energietransitie. Warmte is hier een groot onderdeel van. EEF helpt bij financieringen en adviestrajecten.