Het werkbezoek aan de huisvestingslocatie van Drenthe Growers in het Drentse Erica op 27 november j.l. toonde aan dat de huisvesting van internationale werknemers op het terrein van het komkommerbedrijf veel voordelen kent.
Het werkbezoek maakt onderdeel uit van een reeks werkbezoeken, georganiseerd door LTO Nederland en Greenports Nederland. Uit het gesprek tussen de aanwezigen valt één conclusie op: er is geen eenduidige definitie van ‘de perfecte huisvesting’ huisvesting: de huisvesting moet passen bij de medewerkers, het bedrijf én de omgeving. Kortom: het gaat om maatwerk.
De ruim dertig aanwezigen – gemeenten, VNG, agrarische bestuurders en ondernemers - werden welkom geheten door Sandra Berenpas, programmamanager van Greenport Noord. Uit de verschillende presentaties kwam duidelijk naar voren dat alle partijen elkaar nodig hebben om tot passend beleid te komen. Beleid is maatwerk: het moet passen bij de medewerkers, het bedrijf én de omgeving. Dirk Bruins, voorzitter van LTO Noord: ‘Arbeid – en dus huisvesting – is noodzakelijk om ons gezamenlijke doel te behalen: zoveel mogelijk veilig voedsel produceren, met zo min mogelijk emissies en door zo min mogelijk druk uit te oefenen op de minimaal beschikbare ruimte. Een glastuinbouwbedrijf als deze is hier een goed voorbeeld van.’
Bij de ontwikkeling van ‘goed beleid’ is het prettig om een gevoel te krijgen bij de cijfers: om welke aantallen internationale medewerkers in een gemeente gaat het nu eigenlijk? Gemeente Emmen en de VNG geven aan dat het soms lastig is hier grip op te krijgen, omdat internationale medewerkers met een tijdelijk verblijf zich vaak niet registreren. Helemaal betrouwbare cijfers zijn niet te verkrijgen, maar met een indicatie kan je samen met de ondernemers zoeken naar passende oplossingen. Bij Drenthe Growers is tijdelijke huisvesting op het eigen bedrijventerrein de beste oplossing: het verlicht de druk op de reguliere, lokale woningmarkt; het vermindert woon-werkverkeer; en door het directe contact met de werkgever en het onderlinge contact tussen de werknemers, is er nauwelijks tot geen sprake van overlast. Een keurmerk als SNF of AKF kan daarbij als voorwaarde gesteld worden om de kwaliteit van huisvesting te borgen. De opstelling zou moeten zijn: kijk met elkaar naar wat wél kan.
‘Bij ons krijgt iedereen een goede plek om te verblijven; iedereen moet zich welkom voelen. Dat maakt onderdeel uit van goed werkgeverschap’, aldus Inge Bergsma-de Vries van Drenthe Growers. Jaren geleden startte het bedrijf met huisvesting in arbeiderswoningen. Prachtige woonplekken, maar wel met gedeelde ruimten. Bij inventarisatie bleek dat de werknemers meer waarde hechten aan privacy; vandaar dat jaren later de huisvesting is uitgebreid met units. ‘Qua beeldvorming merken we dat burgers positiever reageren op de buitenkant van de arbeidswoningen, maar in de praktijk blijken onze werknemers de voorkeur te geven aan de units. Van binnen zien deze units er ook erg mooi uit. Vraag dus naar de wensen van je werknemers: zij kunnen aangeven wat voor hen passende huisvesting is.’ Drenthe Growers heeft ook extra voorzieningen gerealiseerd, zoals een gezamenlijke kantine en een sportveld. ‘Als we een paar jaren verder zijn, verandert de opinie over wat gewenste huisvesting is. Als werkgever en gemeente moet je blijven investeren: het beleid en de huisvesting zijn nooit klaar.’
Inge Bergsma-de Vries heeft een duidelijke visie op hoe zij willen werken met internationale werknemers: ‘Het start met de werving en selectie van je werknemers: als werknemers in het thuisland in lastige situaties zitten (zoals drank- of drugsproblemen) ga je dit in Nederland niet oplossen. Daarnaast is het prettig als de zorgplicht vervuld kan worden door een natuurlijke hiërarchie: met name voor de jongeren is het prettig als zij begeleid en eventueel aangesproken worden door personeelsvertegenwoordigers met meer ervaring en natuurlijk gezag.’ Goede communicatie, zorgen voor voldoende privacy en investeren in vrijetijdsbesteding zijn andere praktische tips. ‘Het bedrijf is nu ook aan het kijken hoe ze scholing en ontwikkeling kunnen stimuleren door het aanbieden van trainingen.’
Tijdens de discussie tussen de aanwezigen op het werkbezoek komt de vraag aan bod wat er gebeurt met de huisvesting als het contract van een werknemer eindigt of gestopt wordt. In verband met de huurbescherming kan de huisvesting niet ontzegd worden van de werknemer. Alle aanwezigen zijn het met elkaar eens: op korte termijn is dit terecht. Maar op langere termijn zouden werknemers misbruik van deze huurbescherming kunnen maken. In het Drentse Erica zorgt dit vooralsnog niet tot problemen: ‘Werknemers voor wie het werk stopt, vertrekken altijd uit eigen initiatief uit de huisvesting, omdat er voor hen geen reden meer is om te blijven. In bijvoorbeeld het westen van Nederland zou dit anders kunnen zijn.’
De conclusie van de dag is dat je bij het ontwikkelen van beleid en huisvesting altijd moet zorgen dat de werknemer centraal staat: vraag ze echt naar hun behoeften en wensen. Wat is voor de medewerker de meest passende huisvestingsvorm? Daarbij zoeken de internationale werknemers ook naar een goede balans tussen kwalitatieve huisvesting met voldoende ruimte én lage huisvestingskosten, zodat ze aan het einde van het seizoen genoeg loon overhouden om mee terug te nemen naar hun thuisland. Drenthe Growers kan gezien worden als een mooi voorbeeld van een ondernemer in de land- en tuinbouw die de huisvesting goed op orde heeft. De aanwezigen gaven aan een goed en positief beeld te hebben gekregen van deze vorm van huisvesting.
Het werkbezoek is onderdeel van een reeks van bedrijfsbezoeken in Nederland. Eerder werd een bezoek gebracht aan een grootschalige huisvestingslocatie in Zeewolde; aan een huisvestingslocatie op het bedrijfsterrein van een agrarisch ondernemer in Noord-Limburg; en aan een woontoren op een bedrijventerrein in Aalsmeer. Tijdens de werkbezoeken staat de samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven in de realisatie van huisvestingslocaties centraal. Zo wordt een inkijk gegeven in de diversiteit van huisvestingslocaties en krijgen deelnemers inzicht in de gekozen aanpak en de lessen die geleerd zijn. Nadere informatie over het volgende bezoek volgt later.