In het Vechtdal (Overijssel) is netcongestie een probleem, veel ondernemers kunnen de stroom die zij produceren niet kwijt op het stroomnet.
Wat moet je doen met stroom als je meer produceert dan dat je verbruikt? Dat kun je bijvoorbeeld omzetten in waterstof! In dit artikel lees je meer over elektrolyzers, de energiemarkten en een pilotproject in het Vechtdal.
Veel agrarische ondernemers willen hun dak graag vol leggen met zonnepanelen. Omdat er geen capaciteit is op het stroomnet is dit niet mogelijk, dit noemen we netcongestie. Steeds meer ondernemers zoeken naar manieren om het stroomnet slim te gebruiken, daarbij kijken ze ook hoe ze (de opgewekte) energie beter kunnen benutten.
Elektrische energie opslaan voor een langere periode is erg kostbaar. Zeker voor een ondernemer die in de zomer veel energie opwekt en in de winter juist veel energie nodig heeft. Een van de oplossingen is het opslaan van energie in zogenaamde duurzame energiedragers, waaronder waterstof. Daarmee is de agrarische sector minder afhankelijk van fossiele brandstoffen en kan waterstofproductie een positieve bijdrage leveren aan het verdienmodel, dat is goed voor ons allemaal!
Het is mogelijk om waterstof te produceren met behulp van elektrolyse, een scheikundige reactie waarmee we met elektrische stroom water ontleden in zuurstofgas en waterstofgas. Dit is een techniek die al heel lang wordt toegepast, bijvoorbeeld als continu proces in de glasindustrie.
Nieuw is dat elektrolyzers gebruikt worden om de duurzame opwek – die niet continu is en altijd fluctueert - te kunnen benutten. Met flexibel vermogen wordt bedoelt dat je apparaten opschakelt wanneer de stroom goedkoop is en afschakelt wanneer de stroom duurder is. Op momenten dat er veel (duurzame) energie geproduceerd wordt, is de stroom meestal goedkoper.
Vanwege de hoge aanschafprijs zijn elektrolyzers vooralsnog niet rendabel bij lage draaiuren. De energieproductie op daken (via zonepanelen) zijn gedurende het jaar onvoldoende om een elektrolyzer op volledige capaciteit te laten draaien.
De energiemarkten biedt mogelijk uitkomst voor de rentabiliteit. Om de leveringszekerheid te kunnen garanderen moet het stroomnet altijd in balans zijn. De voorspelling van het aanbod aan energie en het verbruik zijn nooit precies in te schatten. Bij een overschot ontstaan voor een korte duur lage prijzen. In 2022 waren er in totaal ongeveer 1000 uren dat de stroomprijs gratis of negatief was, maar door het groeiende aandeel duurzame energie zal het aantal uren naar verwachting toenemen. Door juist gebruik te maken van de goedkope uren gaat het rendement van een elektrolyzer aanzienlijk omhoog. Dit wordt de komende tijd berekend.
Bij Loon- en Grondverzetbedrijf Koonstra in Vinkenbuurt / Balkbrug (gemeente Ommen) wordt onderzocht hoe een elektrolyzer rendabel te krijgen is met behulp van de onbalansmarkt, dit doen ze in samenwerking met o.a. LTO Noord. Wegens netcongestie kunnen ze niet terugleveren aan het net.
De waterstof die ze produceren kunnen ze gebruiken voor hun eigen voertuigen of verkopen aan ondernemers in de regio.
LTO Noord hoopt dat door samenwerking met de overheid en marktpartijen nieuwe ketens ontstaan van lokale waterstofproductie. Er is al voldoende vraag naar groene waterstof, maar het aanbod is zeer gefragmenteerd. Door pilots en demo’s van ondernemers te ondersteunen en experimenteerruimte in planologisch beleid toe te staan, kunnen ondernemers kansen verzilveren.
LTO Noord is in het Vechtdal (Overijssel) betrokken bij het project Regiodeal Zwolle/ 'Versnellingskamer klimaatgericht ondernemen in het Vechtdal'. Samen met lokale agrarische ondernemers werken we aan uitdagingen op gebied van klimaat, energie, natuur en water. Hierbij onderzoeken we hoe agrarische ondernemers vanuit gezamenlijke belangen van betrokkenen beloond kunnen worden voor een duurzame ontwikkeling van het gebied. Aan welke inhoudelijke knoppen kunnen agrarische ondernemers draaien en wat staat daar (financieel) tegenover? Goed voor ons allemaal!