Het project ‘GrowtH2Green’, waaraan 11 melkveehouders uit Hazerswoude-Rijndijk meededen, toont aan dat waterstofproductie op agrarische ondernemingen mogelijk interessant is. Op de korte termijn lijkt een individuele aanpak het meest haalbaar.
Door netcongestie in de directe omgeving van de melkveehouders is een gezamenlijke aanpak op korte termijn niet realiseerbaar maar op langere termijn misschien wel haalbaar. Door de opslag van groene stroom in waterstof kan dit project het elektriciteitsnet ontlasten en tegelijk de productie van groene stroom op gang houden.
Melkveebedrijf ‘De Beukehof’ is initiatiefnemer van Growth2Green. Het onderzoek is gefinancierd door de provincie Zuid-Holland en de gemeente Alphen a/d Rijn. De LTO heeft het project begeleid. We spraken met Rients Hijma, projectleider duurzame energie bij LTO Noord.
“We hebben er bewust voor gekozen om twee paden te onderzoeken: waterstofproductie op gebiedsschaal en waterstofproductie op bedrijfsschaal”, zegt Rients. “Zo kunnen we de twee scenario’s goed met elkaar vergelijken en het geeft deelnemers duidelijkheid bij de keuze om waterstof op bedrijfsschaal of gebiedsschaal te produceren.”
“Voordat we het project startten was nog niet duidelijk welke agrarische ondernemers interesse hadden in waterstofproductie. Wouter Beukeboom, eigenaar van De Beukehof en initiator van het project, heeft toen een eerste inventarisatieronde gedaan bij ondernemers in de buurt. Na een eerste bijeenkomst meldden 11 ondernemers zich aan voor deelname. Ik ben erg blij met de goede deelname!”, aldus Rients.
Rients vervolgt: “We hebben de deelnemers vragen gesteld over onder andere hun jaarlijkse stroomverbruik, dieselverbruik en de mogelijkheden voor zonnepanelen. Op basis van deze informatie maakten ik en mijn collega’s van LTO Noord de eerste berekeningen om inzichtelijk te krijgen wat nou de grootte was van het project. Vervolgens hebben we contact gezocht met Liander en inventariseerden we subsidiemogelijkheden en eventuele knelpunten in wet- en regelgeving.”
“Doordat we contact zochten met de eigenaar (Prodeon) van 4 windturbines langs de N11 kwam extra informatie beschikbaar. Zo bleek al in een vroeg stadium dat de stroomproductie van deze windturbines mogelijk ook gebruikt kon worden voor de productie van waterstof. We onderzochten de mogelijkheid om deze windturbines over te nemen en kregen inzicht in de stroomproductie en de aanschafprijs.”
Rients zegt: “Voor 9 deelnemers heeft het bedrijf Accenda simulatieberekeningen gemaakt. Deze berekeningen geven weer hoeveel waterstof je per bedrijf of op gebiedsschaal kunt produceren in relatie tot de opwek van groene energie uit zon en wind. Ook geven de berekeningen inzicht in de grootte van de electrolyser en de impact op het stroomnet. Op basis van de simulatieberekeningen hebben we businesscases opgesteld. We berekenden per scenario de kostprijs voor een kg waterstof en dat gaf de deelnemers inzicht in de financiële opties.”
“Als bedrijven aan de slag willen met waterstofproductie op bedrijfsschaal wordt daarmee het stroomnetwerk ontlast”, aldus Rients. “De duurzaam opgewekte energie uit zonnepanelen en de boerderijwindmolen op het bedrijf wordt zo efficiënt mogelijk benut in de electrolyser die op het erf staat. Op deze manier wordt de opgewekte stroom benut op het eigen erf en daarmee wordt het stroomnetwerk ontlast.”
“Uit de businesscase berekeningen blijkt dat waterstofproductie op gebiedsschaal resulteert in een lagere kostprijs in vergelijking tot waterstofproductie op bedrijfsschaal. Dit wordt veroorzaakt door efficiency winst via schaalvergroting en relatief goedkope duurzame energie van de 4 aanwezige N11 windturbines. Helaas is op gebiedsschaal waterstof produceren op dit moment niet mogelijk, dit wordt onder andere veroorzaakt door de niet toereikende netcapaciteit.”
Over de kostprijs zegt Rients: “Het voordeligste scenario op gebiedsschaal geeft een kostprijs van €8,66 per kilo. Met verkoop van waterstof kan deze kostprijs gedekt worden, het vergt echter wel een grote investering voor de agrarische ondernemers. Voor de productie per individueel bedrijf is de kostprijs ongeveer €14,50. Dit is vooralsnog niet rendabel te noemen en hierdoor kan terughoudend gereageerd worden om aan de slag te gaan met waterstofproductie.”
“Deze berekeningen gelden echter alleen voor het projectgebied en hoeven niet direct van toepassing te zijn op andere regio’s”, aldus Rients. “Bovendien stijgt de prijs van groene waterstof mee met de stijgende energieprijzen waardoor het produceren van waterstof voor de verkoop (bijvoorbeeld voor mobiliteit) steeds interessanter wordt.”
“Een aantal projectdeelnemers heeft aangegeven door te willen gaan met het project. De komende tijd wordt het plan van aanpak bepaald.”
GrowthH2Green wordt ondersteund door provincie Zuid-Holland en gemeente Alphen aan den Rijn en is uitgevoerd in samenwerking met Platform Groene Hart Werkt, Accenda en Liander.
Over de inzet van LTO Noord zegt Erwin Haveman, programmamanager Duurzame Energie van LTO Noord: “Voor ons is dit project van strategisch belang, het gaf ons antwoorden op belangrijke vragen en biedt nu aanvullende kennis voor leden die zelf de intentie hebben om waterstof te produceren.”
“We hebben in kaart gebracht welke facturen de businesscase beïnvloeden en in hoeverre schaalgrootte en een gebiedsmatige aanpak wenselijk en slim zijn. Daarnaast werden de randvoorwaarden duidelijk qua beleid (wind) en toonden we de waarde aan van (bestaande) windmolens voor de energieproductie.”
“Het perspectief voor waterstofproductie gaat hand in hand met een goed stimuleringsbeleid van de Nederlandse overheid. Het is noodzakelijk om zowel een goed beleidskader bij gemeenten te hebben (vergunningverlening) als een goed subsidiekader voor investeringskosten”, aldus Erwin.
Dit project is onderdeel van het LTO Noord-programma ‘Duurzame Energie’.