‘Tuinders zijn hardwerkende ondernemers die hun ziel en zaligheid in het bedrijf stoppen. Voor belangenbehartiging buiten hun erf hebben zij weinig tijd. Ik vond het dankbaar werk om voor deze groep aan de slag te gaan’, blikt Cees Ruhé uit het Drentse Erica terug op zijn bestuurswerk.
Na een lange loopbaan als bestuurder neemt Ruhé afscheid als regiovoorzitter van Glastuinbouw Nederland in Groningen/Drenthe. In een dubbelinterview blikt hij samen met zijn opvolger, de 40-jarige komkommerteler Inge Bergsma-de Vries, terug op zijn bestuurlijke carrière en kijken ze vooruit naar de uitdagingen voor de glastuinbouw in hun regio.
‘Naast ons eigen potplantenbedrijf, werd ik tuinbouwadviseur bij het Drents Landbouw Genootschap’, vertelt Ruhé. Zijn bestuurlijke loopbaan bij LTO Glaskracht en Glastuinbouw Nederland besloeg minstens twintig jaar. Daarvan zat hij negen jaar in het hoofdbestuur, inclusief zeven jaar als vicevoorzitter.
Bergsma-de Vries is gemotiveerd om het werk van Ruhé voort te zetten. ‘Het is belangrijk dat wij als sector één stem laten horen. Voor mij is een rol als bestuurder goed weggelegd, dit werk ligt me.’ Ze benadrukt de noodzaak om overheden te laten begrijpen wat glastuinders nodig hebben, bijvoorbeeld rondom de energietransitie en huisvesting van arbeidsmigranten.
De ondernemer is drukbezet als moeder van drie kinderen en mededirecteur van komkommerbedrijf Drenthe Growers. Daarnaast is ze voorzitter van Greenport Noord. ‘Cees vroeg of ik zijn rol kon overnemen. Zo rolde ik in de ledenraad. Daar zit ik nu zo’n acht jaar in.’
De twee leerden elkaar beter kennen toen ze beiden bestuurlijk actief waren en voor vergaderingen samen op pad gingen. ‘Zo kwam de oprichting van Greenport Noord weer op de agenda. Eerdere pogingen om dit aan het rollen te krijgen waren vruchteloos. Met Inge erbij kwam het wel van de grond’, vertelt Ruhé. ‘Het irriteerde ons dat we als verre regio weinig gehoord werden door belangrijke organisaties. Ook de eenheid in het noorden moest beter’, vult Bergsma-de Vries aan.
Gevraagd naar de mooiste resultaten uit zijn bestuursperiode, noemt Ruhé het behoud van de glastuinbouw binnen het LTO-verband als eerste. ‘Dat Glaskracht bij de oprichting van LTO binnen de agrarische belangenbehartiging bleef, was destijds niet vanzelfsprekend. Het hing aan een zijden draadje, er waren veel stemmen om alleen verder te gaan. Ik heb mij hier hard voor ingezet.’
Stel dat de glastuinbouwsector alleen was overgebleven, dan was ze veel te klein om gesprekspartner te zijn in Den Haag, redeneert Ruhé. ‘Laat staan in Brussel. Een gebrek aan eenheid als tuinbouwsector zou ook een probleem zijn geweest. Buitensectoren als bloembollen en bomen zaten namelijk wel bij LTO.’
Daarnaast benoemt Ruhé het aardwarmteonderzoek in Erica en DuurSaam Glashelder als hoogtepunten. ‘De intensieve samenwerking met de waterschappen in DuurSaam Glashelder heeft de waterkwaliteit geholpen en de telers baat gebracht. Het was goed dat telers gedwongen werden hun watergebruik en -systemen door te lichten en verborgen lozingen op te sporen’, stelt hij. ‘We praten altijd over energie, maar water verbindt ons als telers nog meer’, vult Bergsma-de Vries aan.
Eigenlijk is het huidige landelijke project met watercoaches gestoeld op DuurSaam Glashelder, vinden de twee. Zij zien dat een tuinbouwregio als Drenthe ook een voorloper kan zijn in nieuwe ontwikkelingen. Niet ondanks, maar juist dankzij de grote afstand tot andere clusters en kennisinstellingen.
Naast de inventarisaties van de waterhuishouding was ook de huisvesting van migranten op het erf al veel eerder geregeld dan in veel andere regio’s. ‘Typerend voor de telers in deze provincies is bescheidenheid en doorzettingsvermogen’, merkt Ruhé op. ‘Van oorsprong zijn ondernemers hier op zichzelf aangewezen en gewend veel alleen te doen.’
Ook sta je door een klimaat met minder licht en warmte teelttechnisch al met 1-0 achter, vervolgt Ruhé. ‘Telers moeten dat met inzet en kennis compenseren. Hierdoor lopen wij soms eerder tegen problemen aan en worden oplossingen sneller gevonden.’ Telers zijn volgens Bergsma-de Vries leergierig en altijd op zoek naar kennis. ‘Ik denk dat er dagelijks wel iemand uit ons gebied naar het westen of zuiden rijdt voor een bijeenkomst. Ondanks de uitdagende positie lopen we voorop in plantgezondheid, zowel in bloemen als groenten. We moeten wel, anders redden we het niet.’
De grootste concentratie glastuinbouw van afdeling Groningen/Drenthe ligt rond Emmen. ‘Regio Emmen is Nederland in het klein. Honderd jaar geleden was er niets, daarna is deze plaats ontwikkeld met industrie en daar hoorde een tuinbouwcluster bij, vond men. Momenteel profileert de gemeente zich in de energietransitie, met het motto ‘als je het hier kan oplossen, kun je de aanpak kopiëren naar de rest van het land’, licht Ruhé toe.
De energietransitie krijgt handen en voeten in het project Ortese. ‘Dat is gericht op het ontwerpen en realiseren van een toekomstbestendig energiesysteem voor Emmen’, legt Bergsma-de Vries uit. ‘Binnen dit project werkt de gemeente samen met verschillende partijen om energieverbruik te verminderen en elkaar te versterken. Wij zijn daar een partij in.’
Er worden allerlei opties onderzocht. Omdat het een relatief klein gebied is, zijn collectieve oplossingen zoals een restwarmteleiding volgens Bergsma-de Vries duur. ‘En de glastuinbouwbedrijven zetten al grote stappen in energiebesparing en verduurzaming van hun energievoorziening.’ Ruhé benadrukt: ‘We moeten erkend worden als sector die nuttig kan zijn bij het oplossen van congestie en die bijdraagt aan de energievoorziening.’
Komkommerteler Inge Bergsma-de Vries volgt potplantenkweker Cees Ruhé op als regiovoorzitter van Glastuinbouw Nederland in Groningen/Drenthe. Bergsma-de Vries is van jongs af aan al bestuurlijk actief. ‘Dat begon toen ik mijn opa meehielp met de organisatie van Kom in de Kas. Daarna werd ik bestuurlijk actief bij de stichting Promotie Tuinbouw Emmen en organiseerde ook Kunst in de Kas’, vertelt ze. ‘Je moet als belangenbehartiger op het netvlies staan van de overheden, zodat ze ook aan je denken als er iets op stapel staat dat je sector raakt’, geeft Ruhé zijn opvolger mee. ‘En je moet goed kunnen relativeren. Dat moet je nooit vergeten. Bedenk maar dat je achterban ook weleens ontevreden kan zijn.’
Cees Ruhé neemt afscheid als regiovoorzitter van Glastuinbouw Nederland