Begin juli 2023 zal de provincie Gelderland een voorstel voor haar programma Vitaal Landelijk Gebied (VLGG) indienen bij het Rijk. De afgelopen maanden hebben betrokken organisaties in overlegsessies input geleverd voor dit plan.
Namens het Gelders Landbouwcollectief heeft LTO Noord bij de Statenvergadering haar reactie op dit concept gegeven.
In het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) staan doelen voor natuur, water en klimaat. Het Rijk heeft een transitiefonds (van ruim 24 miljard euro) om ondernemers te helpen in de aanpassingen op hun bedrijf. De verdeling van dit geld wordt door het Rijk bepaald op basis van de provinciale plannen. De Gelderse uitvoering van dit NPLG heet Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG).
Wij hebben waardering voor de inzet van de provincie op dit zeer complexe dossier. Onze grootste zorg ligt besloten in de naam: is er straks nog wel sprake van een vitaal landelijk gebied? Als onze sector geen perspectief wordt geboden, dan kan er ook geen sprake zijn van een vitaal landelijk gebied. Veruit het grootste deel van het Gelders platteland wordt beheerd en vorm gegeven door boeren en tuinders. Wij produceren met onze bedrijven gezond, veilig en betaalbaar voedsel, dat wordt nogal eens vergeten.
Redeneer niet vanuit opgaven, maar vanuit perspectief. Wat heeft een gebied nodig om toekomst te hebben en vitaal te blijven? Een goede analyse van de sociaal-economische gevolgen per gebied is noodzakelijk.
De provincie legt het accent op natuurinclusieve landbouw. Maar dat is niet de enige ontwikkelingsrichting voor de sector. De agrarische sector anno 2023 produceert efficiënt, marktgericht en de markt is zeer divers.
De kerntaak van boeren en tuinders is het houden van vee en het telen van gewassen, voor gezond, veilig en betaalbaar voedsel. Dit uitgangspunt mag steviger verankerd worden in het VLGG; evenals een heldere visie op voedselzekerheid en voedselproductie in Gelderland.
Hou het agrarisch areaal in stand. De agrarische sector heeft de grond zelf heel hard nodig om grondgebonden en toekomstbestendig te kunnen zijn. Aanpassing van het agrarisch gebruik is bespreekbaar, maar wel op basis van vrijwilligheid en met een passende beloning.
Agrarische ondernemers zijn heus bereid om te bewegen. Daar horen verdienmodellen bij die houdbaar zijn. Dat betekent dat er eerst een goed gevulde instrumentenkoffer moet zijn waarbij het zeker is dat agrariërs er gebruik van kunnen maken.
Tot slot pleit bestuurslid LTO Noord regio Oost Bert Zandman als inspreker namens het Landbouwcollectief voor zorgvuldigheid. Voor een aanpak met draagvlak is tijd nodig. “Dit VLGG is een tussenstand. Later dit jaar zal het concreter moeten worden. Informeer boeren en tuinders hierover en betrek ze erbij. Neem daar de tijd voor en ontwikkel scenario’s op basis van feiten en cijfers. Vrijwilligheid moet uitgangspunt blijven, zorg voor balans, betrokkenheid en creëer draagvlak. Wij, als gezamenlijke landbouworganisaties in Gelderland zijn bereid hieraan mee te helpen.”
Het VLGG is op 21 juni inhoudelijk besproken door Provinciale Staten. Gedeputeerde Staten hebben voorgesteld een aantal uitgangspunten in het VLGG aan te passen. Dan gaat het onder andere over de ontwikkelingsrichtingen van de landbouw (niet alleen maar natuurinclusief), verbetering van de verkaveling, de noodzaak van een bedrijfsverplaatsingsregeling, actief grondbeleid voeren om het perspectief voor agrariërs te ondersteunen. Dit zijn onderwerpen die we ook in onze reactie hebben benoemd. We zijn positief over deze voorstellen. De concretisering zal in de tweede helft van dit jaar moeten gebeuren. “Er is dus nog veel werk aan de winkel”, aldus Bert Zandman.