De Friese burger wordt voortdurend bestookt met berichten dat het slecht gaat met de natuur, omdat de veeboeren te veel stikstof uitstoten. Het lijkt een weloverwogen strategie en dat is het naar mijn overtuiging ook.

PAS-melders dankzij Raad van State opeens illegaal

Nu is het niet zo dat de verslechtering van de natuur toegerekend wordt aan individuele veehouders. Maar de spelregels die Nederland hanteert voor het beoordelen van milieueffecten, zoals die van stikstof, doen dat wel. Die wetgeving heeft er voor gezorgd dat de veehouderij finaal op slot zit. Sterker nog: een uitspraak van de Raad van State heeft er voor gezorgd dat veehouders die onder de Programmatische Aanpak Stikstof volledig binnen de lijntjes hebben gekleurd en een melding gedaan hebben, opeens illegaal zijn. Een schrijnend voorbeeld van hoe het in Nederland schijnbaar werkt. 

Het lijkt in deze positief dat de Minister zich verantwoordelijk voelt voor het oplossen van het probleem van de PAS-melders, maar het is dan weer tekenend dat een oplossing acht jaar op zich laat wachten. Veel PAS-melders zijn intussen zo ver dat ze hun eigen legalisatie willen regelen. Als de bank mee zou willen werken kan dat met extern salderen: het overnemen van stikstofrechten van een collega die stopt. Hierbij wordt 30% van die overgenomen rechten afgeroomd als “winst” voor natuur.

Extern salderen voor stikstofruimte: meten met twee maten

Maar zoals bij alles in dit dossier is de praktijk weerbarstig. In Nederland wordt in relatie tot stikstof namelijk met twee maten gemeten: extern salderen voor een snelweg, industrieterrein of luchthaven kan wel, maar voor veehouders niet. 

Dat is extra schrijnend als je weet dat het legaliseren van PAS-melders geen negatief milieueffect met zich meebrengt. De dieren van PAS-melders zitten namelijk in de modellen die beschrijven hoe het ervoor staat met de emissie en depositie van ammoniak in Nederland. Het legaliseren is hiermee niet meer dan een administratieve handeling en heeft niets met nadelige effecten op natuur en/of geitenpaadjes te maken. 

Ondanks reductie laten rechters geen ruimte voor ontwikkeling

Ondanks dat de agrarische sector in dertig jaar meer dan 70% stikstofreductie heeft bewerkstelligd en kansen ziet om met innovaties die uitstoot nog verder naar beneden te brengen, wordt ze geconfronteerd met rechters die nul ruimte laten voor de ontwikkeling van een bedrijf. Ook niet als die ontwikkeling reductie met zich meebrengt.    

Het is verontrustend dat rechters in Nederland uiteindelijk de normen stellen. We worden, zeker op het vlak van stikstof, geregeerd door juristen. Het is van belang dat de politiek de teugels weer in handen neemt en begint met het repareren van wetgeving, opdat weer ruimte ontstaat voor ondernemers om plannen te maken voor de toekomst. Voedselproducenten kun je beter waarderen dan saneren.