LTO Noord, provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân gaan de komende drie jaar aan de slag met twee nieuwe projecten in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Deze zijn gericht op het efficiënter toepassen van meststoffen en op het voorkomen dat gewasbeschermingsmiddelen in de sloot belanden.
Gedeputeerde Friso Douwstra: ‘We zien dat we voor het oppervlaktewater de doelen in de Kaderrichtlijn Water (KRW) al behoorlijk naderen, maar op het gebied van nutriënten en een aantal chemische stoffen zijn we er nog niet. Daarom werken we vanuit de overheid samen met de landbouwsector binnen het DAW aan de opgaves die er liggen ten aanzien van waterkwaliteit.’
Het eerste nieuwe DAW-project mikt op het optimaal benutten van nutriënten in de landbouwbedrijfsvoering, om te voorkomen dat deze in het water komen. Stikstof en fosfor overschrijden nu de normen in een deel van de wateren die vallen onder KRW. Het water in de Friese boezem (het hoofdstelsel van waterwegen en meren in de provincie) stroomt van het zuidwesten naar het noordoosten en raakt onderweg steeds verder ‘opgeladen’ met nutriënten.
Het project is daarom gericht op een provinciebrede verlaging van de nutriëntenbelasting. Die moet worden bereikt door agrariërs meer inzicht te geven in de wisselwerking tussen bodem, mest en gewas. Om efficiënter om te gaan met meststoffen gaan boeren in studiegroepen aan de slag met bemestingsplannen en het maken van een nutriëntenbalans op bedrijfsniveau. Er staan experimenten op stapel met bemestingsvormen en -technieken.
Het tweede DAW-project is specifiek voor akkerbouwers in de noordelijke kleischil. Het is gericht op het voorkomen van perceelemissies: het afspoelen en uitlogen van gewasbeschermingsmiddelen van hun land naar het oppervlaktewater. Streven is het aantal gemeten normoverschrijdingen in wateren (nu nog 15 tot 20 per jaar) in 2027 terug te brengen naar nul.
Om iedereen te bereiken worden trainingen opgezet voor de toeleveranciers en teeltadviseurs die over de vloer komen bij alle bedrijven. Rond de acht vaste meetpunten van het Wetterskip worden studiegroepen gevormd. Die duiken in monitoringsgegevens en gaan aan de slag met emissiereductie. Een te ontwikkelen dashboard moet ervoor zorgen dat actuele monitoringsresultaten snel voor de akkerbouwers beschikbaar zijn, zodat tijdig ingegrepen kan worden en de belasting van het oppervlaktewater minimaal is.
Voor beide initiatieven geldt dat het mes aan twee kanten snijdt, zegt dagelijks bestuurder Cees Pieter van Burgsteden van Wetterskip Fryslân: ‘We worden er allemaal beter van. De verbetering van de waterkwaliteit door minder verliezen gaat hand in hand gaat met een beter management op de boerenbedrijven.’
Jan Teade Kooistra, regiobestuurder LTO Noord: ’We krijgen via de projecten van Deltaplan Agrarisch Waterbeheer steeds meer kennis van de waterkwaliteit en de achtergrondbelasting. Hierdoor kunnen we de boeren gerichter adviseren om de waterkwaliteit verder te verbeteren. Als LTO werken we op een constructieve manier samen met provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân voor schoon en voldoende water.’
Voor de projecten is in totaal €1,35 miljoen uitgetrokken. De helft komt uit de Impulsregeling DAW van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De andere helft is afkomstig van Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân.