Afgelopen zomer is gestart met het project Gezonde Bodem = Gezonde Teelt. Met twintig agrariërs proberen we in dit project de plantgezondheid te optimaliseren en kringlopen te verbeteren. Daarvoor maken we gebruik van vijf verschillende bodem- en gewas analyses. Dit is een experiment van Vruchtbare Kringloop Zuid-Holland.
Vorig jaar zijn we aan het eind van het groeiseizoen al gestart met experimenteren. De eerste bladbemestingen zijn uitgevoerd op de onderzochte gewassen. We zagen al eerste resultaten, waar we in het groeiseizoen van 2021 verder mee willen experimenteren. Het nitraat in de plantsappen daalde en de mineralensamenstelling kwam meer in balans. Nitraat is een stikstofvorm waarvan de omzetting de plant een hoop energie kost. Met andere stikstofverbindingen gaat dit makkelijker en wordt de plant dus gezonder. Dit jaar gaan we door met het verbeteren van de plantgezondheid en de kringlopen op de bedrijven.
De testmogelijkheden met Peter Vanhoof en zijn kringloopbus zijn vorig jaar bij melkveehouders goed bevallen. Daarom hebben wij de negen melkveehouders die dit jaar meedoen aan het Gezonde Bodem = Gezonde Teelt project ook deze testen aangeboden. Peter kwam met het busje langs om verse monsters van het voer, drinkwater, rectale mest, urine en drijfmest te nemen en de melk en de pH te meten. Ook wordt gekeken naar de supplementen, koegezondheid, koekenmerken en ander zaken als energie- en ureumgehalte. Elke schakel in de kringloop beïnvloedt de daaropvolgende, zoals bijvoorbeeld het rantsoen de mestkwaliteit bepaalt.
Nu we dit bij de melkveehouders uitgevoerd hebben, zien we gelijk al de eerste interessante bevindingen. Van de negen onderzochte bedrijven viel de uiteenlopende kwaliteit drinkwater erg op. De meeste bedrijven gebruiken bronwater, één bedrijf gebruikt water van een omgekeerde osmosefilter en twee bedrijven hebben chloor in het water om een biofilm in de leidingen te voorkomen. Chloor in het drinkwater heeft de keerzijde dat het gunstige bacteriën in de pens doodt. Dit wil je voorkomen.
Om te bepalen hoe goed het rantsoen door de koe verteerd wordt, is de verse rectale mest door een set van drie verschillende zeven gespoeld. De uitkomst zegt iets over de kwaliteit van het voer. Er waren redelijk wat verschillen tussen de negen bedrijven. Meerdere factoren spelen een rol, zoals samenstelling van het rantsoen, de beschikbaarheid van sporenelementen en de kwaliteit van het drinkwater. Drie bedrijven hebben rijkelijk anaerobe drijfmest met een relatief hoge pH, die we kunnen omschrijven als emissierijk. De zes andere bedrijven hebben drijfmest met beperkte emissie.
Dirk Gravensteyn is biologisch melkveehouder in Pijnacker en één van de melkveehouders die aan dit onderzoek meedoet. Wij vroegen hem om een reactie: “Het eerste dat mij te binnen schiet is dat de metingen vooral bevestigen dat we op het goede spoor zitten. Wij hebben in het verleden problemen gehad met stinkpootinfecties en paniek onder de koeien en denken dat er een link is met de mineralenvoorziening van het melkvee. De laatste jaren proberen we de mineralen al meer in evenwicht te krijgen door uiteraard geen kunstmest te gebruiken, lage drijfmest giften, bovengronds aangewend en beperkt krachtvoer voeren van biologische oorsprong. Ook ligt er 100 % stro in de diepstrooiselboxen om de drijfmestkwaliteit te verbeteren. Het is mooi dat de drijfmest van goede kwaliteit was, wellicht omdat we de urine en het spoelwater voor een deel apart uitrijden voor het mixen van de mest. Positief punt was dat de vertering van het gras in de koe goed is en dat de mineralen door de koe worden opgenomen. De volgende stap is om het chloor helemaal uit het reinigingsmiddel te bannen”.
Het is en blijft altijd lastig bedrijven te vergelijken. Ieder werkt op een andere manier en het is de combinatie van werkmethoden in de kringloop die het verschil maakt. We willen de onderlinge verschillen nog verder analyseren met de deelnemende bedrijfsleiders.
Deze zomer hopen we de melkveehouders verder te ondersteunen bij het optimaliseren van de bodemprocessen en het sluiten van de kringlopen op het bedrijf.
Over het project Vruchtbare Kringloop Zuid-Holland
Vruchtbare Kringloop Zuid-Holland is een experimenteertuin, waarin boeren en tuinders met elkaar kringlooplandbouw realiseren. Bodem, nutriënten en biodiversiteit staan daarin centraal. Wilt u meer weten over het project? Klik hier.
Het project wordt mede mogelijk gemaakt door Provincie Zuid-Holland en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.