De systematiek van ‘Kritische Prestatie Indicatoren’ (KPI’s) moet boer en overheid gaan helpen bij het realiseren van Kringlooplandbouw.

Frank Verhoeven (Boerenverstand) en Jan Willem Erisman (Universiteit Leiden) hebben een eerste concept voor KPI’s voor Kringlooplandbouw in opdracht van het Ministerie van LNV gemaakt. Deelnemers aan Vruchtbare Kringlooploop Zuid-Holland leveren input voor de verdere uitwerking van de KPI’s. In een reeks korte nieuwsberichten besteden we daarom aandacht aan KPI’s voor Kringlooplandbouw.

Prestaties meten
Kringlooplandbouw moet nieuw perspectief bieden om tot een toekomstbestendige landbouw in Nederland te komen. De grote vraag is natuurlijk: hoe dan? Waar kunnen we aan afmeten of duizenden agrarische bedrijven samen de goede richting opgaan en voldoende stappen maken? KPI’s zijn daar een bewezen methode uit het bedrijfsleven voor. Het zijn variabelen om de prestaties van bedrijven te analyseren en de organisatie te sturen richting vooraf gestelde doelen. 

KPI’s in de praktijk
In de praktijk werken KPI’s goed als ze worden gekoppeld aan concrete doelen, want hoe concreter het doel, hoe duidelijker het voor boeren is. Dan kan elke boer aan de slag om het bedrijf daar naartoe te ontwikkelen. Veel boeren geven al jaren aan dat het daar nogal aan ontbreekt. Bovendien moet het een integrale aanpak zijn, want het ene doel (stikstof), moet het andere doel (diergezondheid) niet tegenwerken. In de melkveehouderij wordt al langere tijd met KPI’s gewerkt. KPI’s voor melkveehouders worden bijvoorbeeld gehaald uit de kringloopwijzer, maar mogelijk ook uit metingen van de melkrobot, tankmelk en dierenarts.

Prikkel richting Kringlooplandbouw
Het boerenbedrijf is een onderneming, waar bewust of onbewust gewerkt wordt aan doelen die van oudsher zijn meegegeven of gevraagd worden door de omgeving, de markt of de overheid. De systematiek van KPI’s biedt goede perspectieven om agrarische bedrijven integraal te ontwikkelen richting een duurzame landbouw met maatschappelijk draagvlak. Ongeacht welk type landbouw gevolgd wordt: kringloop, emissiearm, natuurinclusief, biologisch, precisie, regeneratief etc. 

Praktische blokjes
De Kringlooplandbouw-meetlat van LNV omschrijft naast doelen als het sluiten van de kringloop, het beperken verliezen, bijdrage aan klimaat- en andere leefomgevingopgaven, ook doelen op het gebied van een vitaliteit van platteland, het leveren van een bijdrage aan de waarde van voedsel en het versterken van de relatie tussen boer en burger. Maar deze criteria voor Kringlooplandbouw zijn zo breed, die moeten opgedeeld worden in kleine brokjes. En daar zorgt de KPI-systematiek voor. Op basis van geleverde prestaties kunnen agrarisch ondernemers dan gewaardeerd worden, ook in economisch opzicht.

Behoefte aan lange termijn doelen
De uitrol van Kringlooplandbouw met kritische prestatie indicatoren biedt voor Nederland in de praktijk veel kansen. Voorwaarde is wel dat het boeren duidelijkheid biedt voor de lange termijn en zorgt voor een integrale benadering in plaats van middelvoorschriften. Laat vele bloemen bloeien, laat de boer boeren en stuur als overheid op het resultaat. 

Integraal op weg naar kringlooplandbouw 2030, Jan Willem Erisman, Frank Verhoeven, 2020, https://edepot.wur.nl/528146

Over het project Vruchtbare Kringloop Zuid-Holland
Vruchtbare Kringloop Zuid-Holland is een experimenteertuin, waarin boeren en tuinders met elkaar kringlooplandbouw realiseren. Bodem, nutriënten en biodiversiteit staan daarin centraal. Wilt u meer weten over het project? Klik hier. 

Het project wordt mede mogelijk gemaakt door Provincie Zuid-Holland en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.