Vandaag vindt in de Tweede Kamer een belangrijk debat plaats over stikstof en natuur. Na jaren van onzekerheid, gegoochel met rekenmodellen en stilstand in de vergunningverlening, ligt er nu een kans om het stikstofbeleid haalbaar, realistisch en effectief te verbeteren.
De voorstellen die minister Wiersma daarvoor op tafel heeft gelegd, leveren waardevolle aanzetten. Maar er zijn ook onderdelen waarover LTO zich grote zorgen maakt. Met name een oplossing voor de PAS-melders mag niet langer vrijblijvend vooruit worden geschoven. LTO heeft een aantal concrete plannen uitgewerkt en gedeeld met de Tweede Kamer om de impasse op dit dossier nu definitief te doorbreken.
PAS-melders en interimmers zijn boerengezinnen die altijd conform regelgeving gehandeld hebben, maar buiten hun schuld nu al vijf jaar lang opereren zonder geldige vergunning. En daardoor in grote onzekerheid leven. Het vorige kabinet heeft zich er wettelijk op vastgelegd dat alle PAS-melders vóór 1 maart 2025 weer over een geldige vergunning zouden beschikken. Al jarenlang benoemen kabinet en Kamer dat legalisatie prioriteit verdient, maar feitelijk staat deze legalisatie stil. LTO-voorzitter Ger Koopmans: “Dat een dossier topprioriteit heeft, dat kun je niet eindeloos herhalen zonder er actie aan te verbinden. PAS-melders en interimmers zijn door toedoen van de Rijksoverheid in juridische en financiële problemen geraakt. De minister heeft een dure plicht om allen conform afspraak een route tot legalisatie te bieden.”
Koopmans vervolgt: “Wrang en onacceptabel is dat de argumenten waardoor PAS-melders en interimmers zogenaamd niet gelegaliseerd zouden kunnen worden, niet van toepassing zijn op andere economische domeinen. De uitspraak van de Raad van State over het tracé A12/A15 geeft aan dat de KDW niet allesbepalend is en dat ‘additionaliteit’ wel degelijk ingevuld kan worden. Als het Rijk voor PAS-melders en interimmers dezelfde inspanning had gedaan als voor Schiphol en infrastructuur, zouden al veel meer PAS-melders gelegaliseerd zijn.”
Bijna 1500 boeren hebben zich aangemeld voor de vrijwillige stoppersregelingen LBV en LBV+. De stikstofruimte die daarmee vrijkomt is ruimschoots voldoende om (het merendeel van) alle PAS-melders en interimmers te legaliseren. We roepen de Kamer op om morgen de politieke wil te laten zien om hier nu ook écht prioriteit aan te geven.
De Tweede Kamer heeft de motie Grinwis/Flach aangenomen die oproept om de deadline voor legalisatie uit te stellen. Minister Wiersma heeft laten weten het legalisatieprogramma met 3 jaar te willen verlengen. Wat LTO betreft is dat niet acceptabel. Koopmans: “Ons voorstel is haalbaar en concreet: legaliseer de PAS-melders op basis van de stikstofruimte die vrijkomt uit de vrijwillige stoppersregelingen. Als het Rijk er met de provincies niet uitkomt om hen vóór 1 april langs deze route te legaliseren, dan stelt LTO een noodscenario voor om alle PAS-melders tegelijk te legaliseren via een passende beoordeling.”
De minister lijkt haar inzet vooral te focussen op het verificatieproces van PAS-melders. Hierdoor zijn veel oorspronkelijke PAS-melders in status veranderd. Vraag is of betrokkenen dit weten. Voor veel van hen geldt dat zij toegevoegd worden aan de groep interimmers, voor wie de minister ook een dure plicht heeft om legalisatie mogelijk te maken. Als het gaat om legalisatie van interimmers blijft het zorgwekkend stil. Wanneer wordt ook voor deze groep de handschoen op gepakt?
De zogenaamde ‘kritische depositiewaarde’ is in het Nederlandse beleid totaal verabsoluteerd en verlamt iedere vorm van vergunningverlening. Bovendien is het een bewegend doel; afgelopen jaren zijn de depositiewaarden weer aangepast en aangescherpt. Analyses van het RIVM laten zien dat emissies uit de landbouw met 80% zouden moeten dalen om deze strengere KDW’s te kunnen halen. Geen enkel ander Europees land heeft ervoor gekozen om de KDW zo’n absolute status te geven. De Vogel- en Habitatrichtlijn kent geen KDW. LTO is verheugd dat dit kabinet van plan is om de KDW uit de wet te halen. We roepen het kabinet op om artikel 2.15a van de Omgevingswet zo spoedig mogelijk te veranderen. Daardoor kan vergunningverlening weer op gang komen en worden investeringen in innovaties weer mogelijk gemaakt.
Terecht heeft het kabinet aangekondigd substantieel budget vrij te willen maken voor investeringen in innovaties. LTO juicht dat toe. Van belang is dat boeren weer kunnen investeren nieuwe, emissiearme stalsystemen en oude stallen kunnen vervangen. Ook investeringen in mestbewerking en -toewending kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van de stikstofuitstoot.
Andere plannen die LTO heeft uitgewerkt en aan de Tweede Kamer heeft toegestuurd gaan over de zogenaamde ‘rekenkundige ondergrens’, over het vervolg van het NPLG, over de uitwerking van het agrarisch natuurbeheer en over de omgang met piekbelasters en de bescherming van landbouwgrond.
Circa 1500 boeren hebben ingetekend voor de vrijwillige stoppersregelingen LBV/LBV+. Een analyse van de dieraantallen die daarmee gemoeid gaan en van de feitelijke emissiereductie die met deze regelingen wordt gerealiseerd, is noodzakelijk voordat bepaald kan worden of en welke stikstof-reducerende vervolgmaatregelen vereist zijn.
Het boerengezinsbedrijf, de blijvende boer die wil investeren in een goede toekomst, moet gewaardeerd en gestimuleerd worden. Innovatie, een solide systeem voor nieuwe stalsystemen, toereikende vergunningverlening en effectieve investeringen in agrarisch natuurbeheer moeten volop prioriteit krijgen in het overheidsbeleid. Daarmee kunnen we grote stappen zetten om uit de stikstofimpasse te geraken.
Lees hier onze inbreng voor de Tweede Kamer.