Het is 2018 als Trudy Schoenmakers-de Jong de keus maakt haar baan op te zeggen en in het akkerbouwbedrijf van haar vader te stappen. Zonder een agrarische opleiding te hebben gedaan in de richting van akkerbouw, valt er nog een hoop te leren. Sinds dit jaar doet ze mee met ‘Bodem als Basis’.
‘Ploegen, zaaien: je kan het maar een keer goed doen’, vertelt vader Leen de Jong. Veel van deze werkzaamheden voert hij nog zelf uit. ‘Je moet soms wel veertig keer iets doen voordat je er goed in bent, zegt mijn vader altijd’, reageert dochter Trudy Schoenmakers-de Jong. ‘In de akkerbouw ben je al snel 40 jaar verder voordat je iets goed beheerst.’
Deze winter ging Trudy voor het eerst zelf haar akkers in het Zuid-Hollandse Hoeksche Waard ploegen. Zonder hulp. Haar vader was aan het jagen, maar het weer was goed. ‘Door video’s te sturen heb ik hem mee laten kijken bij het opzetten. ‘Iets luchtiger, niet te diep’, zei hij. ‘Maar hij had er alle vertrouwen in. Zo leer je het uiteindelijk wel.’
Op de opleiding Dier- en veehouderij werd geen natuur- of scheikunde gegeven. ‘Hoofd- en sporenelementen waren daarom nieuw voor mij toen ik in het bedrijf stapte. Mijn vader is adviseur in het bedrijf, met de nadruk op zeur’, vertelt ze lachend. In het project Bodem als Basis – een project over bodembeheer – leren deelnemers meer over de werking van hoofd- en sporenelementen in een tweedaagse bodemcursus. Ook komt er meerdere keren een bodemadviseur op bezoek die naar de persoonlijke situatie kijkt. ‘Ik haal wat uit de bodem, dus ik moet ook leren hoe het werkt’, merkt de akkerbouwer op.
Johan Voragen is een van de adviseurs binnen het project en adviseert de twee ondernemers. ‘Veel keuzes die Trudy en haar vader maken zijn goed, maar dingen kunnen leuker en wellicht wat verbetering brengen.’
Vader is soms sceptisch over de natuurlijke manier van bodembeheer die Voragen adviseert. ‘Bodemadvies is vaak lastiger bij akkerbouwers. Melkveehouders zijn vaak minder op hun bodem gefocust en daar zie je bij kleine maatregelen sneller resultaat. Je ziet het in je kuil, je melk en je mest. Bij akkerbouwers is dat veel moeilijker. Daar gaat het om opbrengsten. De processen gaan veel trager en je kan slecht vergelijken met andere jaren.’
‘Ik wilde altijd al een eigen bedrijf hebben. Hoe mooi is het dat ik nu het familiebedrijf kan overnemen’, zegt Schoenmakers-de Jong. ‘Voorheen werkte ik bij een diervoedingsbedrijf om mijn blik te kunnen verbreden, maar als ondernemer kun je echt zelf keuzes maken en dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Zo zijn we samen met de buren een samenwerking aangegaan voor het telen en vermarkten van delicatessenaardappelen om zo echt een eigen markt te zoeken als ondernemer. Je kan dus ook zelf kiezen vanuit welke expertise je beter met je bodem om zou willen gaan.’
Elke boer, tuinder of teler is verschillend. Niet alleen het bedrijf, maar ook wat de ondernemer leuk vindt. Na een jaar vol adviesgesprekken heeft bodemadviseur Voragen dat wel opgemerkt. ‘Bodem als Basis kent een enorme variatie aan invalshoeken. De ene ondernemer wil aan de slag met bemesting, de ander wordt enthousiast van mechanisme. Met een derde ga ik aan de slag met plantsap-analyses. Het mooie is dat dit allemaal bijdraagt aan een weerbaardere bodem.’
‘Als je aan de slag wilt met je bodem, heb je vooral veel tijd nodig’, vertelt Voragen. ‘Zo kan het een mooi doel zijn om binnen 10 jaar naar de 3 procent organische stof toe te werken. Belangrijk is het om ieder jaar in ieder geval iets te doen. Dan hou je de koolstofketen in balans.’
De komende tijd wil Schoenmakers-de Jong stappen zetten. Eerder gebruikte zij al wel eens geitenmest, maar daar kon ze dit jaar niet aan komen. ‘Dit is wel een mooie vorm van mest’, legt Voragen uit. ‘Koolstofrijke mest, zoals dat van geiten of runderen, is goed voor je bodemleven. Het geeft een rijk palet aan voedingsstoffen.’
Voor het tweede adviesgesprek is er een bodemmonster genomen. Wat Voragen opvalt is de scheve verhouding tussen calcium en magnesium. ‘Dat zie je bij veel akkerbouwers op de Zuid-Hollandse eilanden. Meer magnesium in de bodem zorgt voor een betere bewerkbaarheid, betere beworteling en de sporenelementen worden beter benut. Meer magnesium krijg je door strooien van kieseriet.’
Boeren en tuinders in Zuid-Holland die meer willen weten over natuurlijk bodembeheer kunnen ook dit jaar weer deelnemen aan het project ‘Bodem als Basis’. 130 agrariërs werken aan een gezonde bodem met schoon en voldoende water. Persoonlijk bodemadvies en gezamenlijke verdiepingstrajecten ondersteunen ondernemers bij toekomstbestendig ondernemen.
In de Hollandse Delta krijgen nieuwe deelnemers persoonlijk advies en een bodemcursus. Voor de huidige deelnemers is er de mogelijkheid om een tweejarig intensief traject te volgen met advisering, mede op basis van plantsapanalyses of mestmonsters. Nieuwsgierig? Aanmelden kan via ltonoord.nl/bodem-als-basis.