Kruidenrijk grasland biedt veel voordelen, maar het realiseren ervan is nog niet zo makkelijk. Vooral op veengrond niet. Binnen het project ‘Bodem als Basis’ leren melkveehouders meer over alle voordelen en hoe ze kruidenrijk grasland kunnen realiseren.
Kruiden in je gras. Duurzaam graslandbeheer. Het is makkelijk opgeschreven in een artikel, maar in praktijk komt er vaak meer bij kijken, zeker in het veenweidegebied. Deelnemers van het project Bodem als Basis van LTO Noord kwamen daarom onlangs samen om meer te leren over grassen en klavers.
Een van de deelnemers aan het project is Patrick Noorland, die al een tijd experimenteert met kruidenrijk grasland. Samen met zijn ouders heeft hij een melkveehouderij met veertig koeien in de Alblasserwaard, in Streefkerk. Noorland is van huis uit melkveehouder, maar helpt agrarisch ondernemers ook met de bestrijding van mollen. ‘Dat is leuk, want dan spreek je ook veel andere boeren.’
Aan het begin van het jaar wordt op de melkveebedrijven van de deelnemende boeren een bodemmonster genomen. Aan de hand van deze bodemanalyse komt een adviseur langs voor een eerste adviesgesprek. In dit gesprek maakt de bodemadviseur samen met de deelnemer een verbeterplan: welke waarden liggen (te) hoog of juist (te) laag, en waar kan de komende twee jaar gezamenlijk aan gewerkt worden?
De adviseur en ondernemer pakken de KringloopWijzer erbij om het stikstofbodemoverschot en de fosfaatkringloop op het bedrijf goed in kaart te brengen. Door inzicht te krijgen in de instroom en uitstroom op het bedrijf wordt gestreefd naar een optimale nutriëntenbenutting, die goed is voor de bodem en het water en die past binnen de agrarische bedrijfsvoering.
Noorland is vorig jaar door het project Bodem als Basis gestart met het doorzaaien van 6 hectare witte klaver, een soort die veel stikstof kan binden en zich gemakkelijk vermeerdert. ‘We zijn altijd al bezig met graslandopbrengsten. Met een goede kwaliteit kan je besparen op krachtvoer’, stelt de ondernemer. Graslandvernieuwing is niet gewenst op veengrond. Mede vanuit kostenoogpunt maakte Noorland de keuze voor doorzaaien. Van die klaver is toen niets opgekomen.
Werken met productief kruidenrijk grasland is moeilijk in het veenweidegebied. ‘Als de klaver niet opkomt, dan komt dat vaak door een te hoge nalevering van stikstof in de bodem’, legt graslandexpert Arthur Wolleswinkel uit. Met kratten vol potten met diverse grassoorten laat hij de aanwezigen tijdens de bijeenkomst zien hoe je grassen herkent en welke kansen er liggen op deze grondsoort. ‘Bij 100 procent veen lukt het vaak niet, maar bij klei op veen is kruidenrijk grasland al veel kansrijker.’
De bodemkaart geeft aan dat Noorland boert op veengrond. Toch blijkt de werkelijkheid anders als de groep boeren later het land op loopt. Zodra Noorland een schop in de grond steekt, blijkt dat hij op sommige percelen een kleilaag van zo’n 50 centimeter heeft. Pas daarna kom je bij veen terecht. De Streefkerkse melkveehouder is daarom dit najaar opnieuw begonnen met het inzaaien van klavers op 1 hectare klei op veen. ‘Er komt nu wel veel onkruid tussen dat je niet kunt bestrijden. Als je dat wel doet, gaan ook de kruiden dood. Op die percelen hebben we schapen gezet.’
Noorland moet nog even geduld hebben voor de resultaten van zijn bodemanalyse. Wolleswinkel hoopt dat die positief zijn: ‘Want kruidenrijk grasland brengt veel voordelen. Door de diepere beworteling kan de bodem beter tegen droogte en daarnaast bevatten kruiden extra mineralen die gunstig zijn voor de veegezondheid. Ook kun je met kruidenrijk grasland besparen op kunstmest en zeker bij droogte kan de opbrengst hoger worden dan gras zonder kruiden.’
Het project Bodem als Basis is opgericht om boeren en tuinders te ondersteunen bij duurzaam bodembeheer. Al 130 agrariërs in en rondom Zuid-Holland werken samen aan een gezonde bodem met schoon en voldoende water. Met persoonlijk bodemadvies en gezamenlijke verdiepingstrajecten worden de ondernemers ondersteund in toekomstbestendig ondernemen. Naast bedrijfs- en bodemadvies worden lokaal meerdere verdiepingsbijeenkomsten georganiseerd, bestaande uit demo’s en en veldbezoek. Ook het effect in de KringloopWijzer wordt behandeld.
Onder leiding van graslandexpert Arthur Wolleswinkel eren melkveehouder Patrick Noorland en medecursisten over het toepassen van kruidenrijk grasland op veengrond
Van het project ‘Bodem als Basis Plus’ start dit jaar een nieuwe vorm. Vijftien melkveehouders uit Alblasserwaard en Vijfheerenlanden krijgen de kans om zich kosteloos aan te melden voor een verdiepend tweejarig project gericht op het nemen van concrete maatregelen. Deelnemers worden uitgenodigd voor interessante bijeenkomsten in de buurt en krijgen persoonlijk bodem- en bedrijfsadvies. Door het jaar heen kunnen zij sparren met bodemadviseur Joost van der Kroon en gaan ze aan de slag met het nemen van maatregelen. Meer op ltonoord.nl/bodem-als-basis. Bodem als Basis Plus is onderdeel van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, uitgevoerd door LTO Noord en gefinancierd door waterschap Rivierenland.