Geachte Raad,

We hoeven elkaar niet te overtuigen van de noodzaak van de energietransitie. En ook niet van het belang van goed samenwerken. Maar in iedere samenwerking moet je elkaar af en toe ook even herinneren aan de gezamenlijke ambitie en intenties. We willen u wijzen op de noodzaak van consistent beleid en inzicht geven in de kansen die u heeft om met uw beleid het verschil te maken.
Van alle duurzame opwek op dit moment komt al 80% uit het landelijke gebied terwijl we als sector maar 8% van het gebruik voor onze rekening nemen. We begrijpen de voorkeur voor het landelijk gebied, maar willen wel graag respect voor onze bedrijfsvoering. Onverkort instemmen met het voorstel zou maken dat de agrarische sector de enige sector is die productieruimte moet inleveren voor de energietransitie. En dat in een gebied waar die functie zo’n belangrijk onderdeel van onze identiteit en gezamenlijk beleid is. Landbouwgrond is letterlijk de grond onder het boerenbestaan en ontzettend hard nodig voor een toekomstbestendige landbouw. Er zijn vele thema’s die om ruimte vragen. Eén daarvan is de transitie van de landbouw. Een toekomstbestendige landbouw is per definitie meer ruimte nodig voor extensivering en het verder sluiten van kringlopen.

Het voorgenomen beleid is inconsistent als het gaat om de positie van de landbouw. RES 1.0 stelt dat landbouwgrond zo veel mogelijk ontzien wordt. Dat is simpelweg niet waar. Het kan beter. Door het op een kier houden van de deur naar zonnevelden op landbouwgrond, stuwt de enorme verdienpotentie automatisch in die richting door de druk van grote ontwikkelaars. Het aantal hectares die genoemd worden in het RES document is opgeteld, vastgesteld beleid door de 8 Foodvalley gemeenten. Wat LTO Gelderse Vallei betreft is dit het absolute maximum tot 2030. Uw gemeente heeft opdracht gegeven voor een onderzoek naar multifunctionele zonnevelden. Dat onderzoek heeft geleerd (maart 2020) dat met de huidige stand van de techniek, met uitzondering van fruitteelt, geen daadwerkelijke functiecombinatie kan zijn met landbouw. Het is of energie opwek of landbouw.
Zolang de RES zich beperkt tot huidige technieken moet er dus een keuze gemaakt worden. Gezien de inzet van Wageningen in het ruimtelijk beleid binnen de Foodvalley, mag verwacht worden dat die keuze gericht zal zijn op terughoudendheid bij het inleveren van waardevolle landbouwgrond voor andere doelen.
Dat eens temeer als er alternatieven beschikbaar zijn. Voor de opwek van energie zijn alternatieven beschikbaar, voor voedselproductie niet. Als de RES voor de wind-zon verhouding het landelijke advies van NP RES en Planbureau v.d. Leefomgeving volgt én met gericht beleid inzet op het maximaal benutten van de enorme potentie van zon op dak en restgronden, is de opgave tot 2030 prima in te vullen zonder landbouwgrond in te leveren.

Ontwikkelen van zonnevelden op landbouwgrond is kiezen voor de makkelijkste weg. De verdienpotentie is zo hoog dat ontwikkelaars er vanzelf op af komen als er een uitnodigingskader voor opengesteld wordt. Alternatieve locaties zijn vaak wel economisch uitvoerbaar maar hebben een veel lagere verdienpotentie. Dat vraagt om consistent beleid met stimulering, aanmoediging en waar nodig overtuiging of regelgeving. We verwachten van de gemeente Wageningen dat die niet kiest voor de makkelijkste weg maar voor de consistent beleid. We gaan de ruimtelijke indeling toch vooral bepalen op waarden en niet laten afhangen van het grote geld?
Om restgronden rendabel te maken voor opwek van duurzame energie is een extra regionaal kwaliteitsfonds van max. 5 cent/KWh wat LTO betreft een voorwaarde.
Het maximaal ontzien van landbouwgrond kan worden bereikt door een verschuiving van maximaal aantal hectares, naar jaren. In plaats van nu al een forse oppervlakte landbouwgrond als verloren te beschouwen kan de lokale overheid er voor kiezen om zon op landbouwgrond vooralsnog uit te sluiten en gericht ambitie te zetten op de ontwikkeling van opwek langs de voorkeursvolgorde.
Als we met de houding in regio Foodvalley van samen aanpakken aan de slag gaan, is de ambitie naar 2030 zonder meer haalbaar zonder landbouwgrond. Als LTO Noord werken we daar graag in samen. We zien kansen voor het beter ontsluiten van daken en reststroken. Maar ook voor moderne boerderijmolens van 35 meter ashoogte (100% lokaal en zonder draagvlakproblemen). Essentie is dat we het in de gemeenten samen kunnen doen en dat er werk gemaakt wordt van de voorbehouden die we bij onze instemming geplaatst hebben. We moeten de ontwikkeling niet uit handen geven aan ontwikkelaars met buitenlands geld en netbeheerders die met een focus op grootschalige aansluitingen de beschikbare netcapaciteit wegroven voor de juiste opties.
Deze beleidskeuze is zonder risico, want in het onverwachte geval dat het echt niet anders kan zou landbouwgrond in de laatste jaren voor 2030 heel snel bij te schakelen zijn als terugvaloptie. Maar volgens ons zal dat niet nodig zijn.

We hebben het stakeholderoverleg erg gewaardeerd maar ervaren de uitkomst als het gaat om de geofferde landbouwgrond toch als een ‘graat in de keel’. De RES aanpak richt zich wat eenzijdig op energie. Terwijl we als regio ook samenwerken op thema’s die hiermee strijdig zijn. De focus op de uitkomst lag heel erg op hectares en te weinig op een consistente beleidslijn.
Laten we samen zorgen dat de Foodvalley ambitie niet bestaat uit mooie woorden maar uit gericht en vooral standvastig beleid.
De gemeenteraden zijn nu aan zet. We zijn heel benieuwd wat uw definitie is van “alles op alles” zetten om restgronden te benutten en landbouwgrond te ontzien.

Harmen Hardeman
Vice voorzitter
06 - 13 46 27 52
LTO Noord Gelderse Vallei