Inspraak gemeente Scherpenzeel m.b.t. RES regio Foodvalley 

Datum: 24 september 2020

Dank u wel voorzitter,
Mooi dat ik hier in mag spreken namens de Land- en tuinbouw organisatie. Als LTO afdeling Gelderse Vallei zijn we als stakeholder nauw betrokken bij de totstandkoming van de RES regio Foodvalley.

Ik ben Harmen Hardeman, bestuurslid van LTO Gelderse Vallei. Ik woon en werk met mijn gezin en ouders op een boerderij hier aan de Hopeseweg. Wij houden legkippen en vleeskalveren.

LTO is voorstander van duurzame energie. De agrosector neemt 8% van het landelijke gebruik voor zijn rekening, terwijl het landelijke gebied nu al goed is voor 70% van de duurzame opwek. Voor grootschalige duurzame opwek wordt nadrukkelijk naar landelijk gebied gekeken. Dat mag ook, maar wel graag met wat respect voor onze bedrijfsvoering. Opwek uit wind past daarbij, evenals groen gas. Maar opwek uit zon op landbouwgrond kost ons werkruimte die we niet kunnen missen. Op dit moment voert de Regio Foodvalley een onderzoek uit naar de ruimtebehoefte van de landbouw. Daaruit blijkt dat we nu al een tekort aan grond hebben. De maatschappelijke wens tot extensivering (kringlooplandbouw, grondgebondenheid, natuurinclusief, etc.) maakt dat tekort nog groter. Er is in onze regio simpelweg onvoldoende ruimte.
Wij zijn daarom tegen zon op landbouwgrond. Om extensivering van de landbouw rond te kunnen rekenen hebben we onze hectares keihard nodig. Maar ook levert de verspreide ligging van de velden decennia lang belemmeringen op in de landbouwstructuur. Waar één eigenaar kiest voor het geld en zich laat overtuigen door een ontwikkelaar hindert dit de ontwikkelmogelijkheden van omliggende bedrijven en jonge boeren.
Om een flinke stap te maken, werkt deze concept-RES uit hoe we minimaal 0.75 TWh aan zonne- en windenergie kunnen opwekken. De ambitie van regio Foodvalley gaat verder. 1TWh in 2030. Wat ambitie is niet verkeerd, maar als het om zon op landbouwgrond gaat snijden we hier wel diep in ons eigen vlees! Bovendien zijn er voldoende alternatieven. De RES toont volop kansen op voorkeurslocaties maar die worden te beperkt meegenomen. Als reden daarvoor worden bouwregelgeving en tekortschietende stimuleringsregelingen genoemd. Logischerwijze zou goed beleid die aspecten dan toch aan moeten pakken! Er zijn heel veel boeren die veel meer zon op dak kunnen en willen opwekken, maar dan tegen een ontoereikende netwerkcapaciteit aanlopen. Die beschikbare ruimte op het net is beperkt en wordt grootschalig geclaimd door ontwikkelaars van zonnevelden. Zo loopt de goede ambitie van de overheid rond de zonneladder dus vast in de vrije markt en het grote geld.
Terecht wordt er in de nationale politiek al gesproken over meer noodzaak voor coördinatie in ruimtegebruik. Nationale omgevingsvisie Van Ollongren (NOVI) Grootschalige opwek uit zon is sowieso niet interessant omdat het weinig efficiënt is, hoge maatschappelijke kosten oplevert en een negatieve uitwerking heeft op de duurzaamheidsinnovatie. De piek uit deze opwek valt namelijk vooral als de elektriciteitsvraag laag is. Eerder dit jaar leidde dat op momenten al tot een negatieve elektriciteitsprijs. Dat soort marktverstoringen trekken de SDE pot leeg en ruïneren de businesscase voor echt duurzame oplossingen. Ambitieuze aanpak op grootschalige opwek uit zon is bovendien strijdig met artikel 2 van het Europees Klimaatakkoord. Daarin staat dat de transitie plaats moet vinden zonder de voedselproductie te bedreigen.
Als landbouw zien we tal van alternatieven die voldoende energiepotentie hebben om de noodzakelijke uitstootbeperking te realiseren op een manier die ons niet in de wielen rijdt!
We roepen u op om een nadrukkelijke aantekening bij de RES Foodvalley te maken dat de opwek uit zon niet ten koste mag gaan van landbouwgrond. Het oprecht nastreven van de zonneladder vereist de juiste volgorde: eerst alle voorkeurslocaties (dak, restgronden, infrastructuur, parkeerterreinen, etc.) en pas als laatste optie naar landbouwgrond kijken.

Harmen Hardenman
LTO Noord Gelderse Vallei