Martine en Arjan Bisschop willen hun overtuiging delen dat meer biodiversiteit en een betere bodem de landbouw ten goede komen. Alles wat ze doen moet een positief effect hebben op de natuur.
‘Zo hebben we op onze weides zoveel mogelijk verschillende soorten bomen, planten en struiken op een gevarieerde manier aangeplant. Daarnaast dienen onze inheemse planten en struiken als voederhaag voor ons vee. Hierdoor hebben onze koeien nauwelijks last van droge weersomstandigheden’, vertelt Martine Bisschop.
‘We hebben er veel over gelezen en zijn actief op zoek gegaan naar andere manieren van het houden van vee. Door ons verder te verdiepen in regeneratief boeren, onder meer via een korte opleiding bij ‘Met Natuur Mee’, werd het voor ons steeds duidelijker dat dit een gezonde en toekomstbestendige manier van ondernemen is. Dat betekent bijvoorbeeld geen kunstmest, geen gewasbeschermingsmiddelen en geen grootschalige productie.
‘We willen een positieve impact maken met ons vee. Daarnaast vinden we het fascinerend hoe alle elementen in de natuur met elkaar in verbinding staan en samenwerken.’
‘We zijn twee jaar geleden begonnen met agroforestry. Doelstelling is een gezond ecosys-teem aan te jagen met noten en fruit. Volgend jaar hopen we ons eerste fruit te oogsten. Het is de bedoeling burgers hierbij te betrekken, zodat ze letterlijk kunnen zien waar hun voedsel vandaan komt.
‘We denken aan een oogst- en plukbos. Ook hier geldt weer dat we streven naar een grote diversiteit aan elementen. Hier gedijt de natuur het best bij en we zijn dan minder kwetsbaar voor ziekten en plagen.’
‘Voor een deel wel. Agroforesty hadden we nooit zo grootschalig op kunnen zetten zonder subsidies vanuit de overheid. Wel denk ik dat de overheid ondernemers meer kan ondersteunen bij een duurzame omschakeling.
‘Om een voorbeeld te noemen: aanvankelijk zouden we deelnemen aan het ‘Boeren voor natuur’-programma. Maar dat stopt nu omdat het onmogelijk blijkt ondernemers voor een langere periode ondersteuning te bieden. Dat is voor welwillende boeren demotiverend.’
‘Dat is een uitdaging. Het vlees en de eieren die we verkopen kun je op andere plekken veel goedkoper krijgen. Natuurwaarde wordt niet vanzelfsprekend ergens doorgerekend. Omdat onze kippen buiten lopen, de kalfjes bij de koeien blijven en de biggen bij de zeugen, vertaalt zich dat in een hogere prijs. Als ‘true pricing’ zou worden toegepast in onze samenleving, zouden deze producten helemaal niet zo duur zijn.’
‘We vinden het geweldig om te zien dat de biodiversiteit in onze omgeving toeneemt. We verhuisden in oktober 2023 naar een nieuw erf waar twee jaar geleden nog geen leven waarneembaar was. Nu groeien er planten, kruiden en gewassen die veel insecten en vogels aantrekken. Je ziet roofvogels rond ons erf cirkelen om te kijken wat er allemaal te halen valt. Dit is voor ons het teken dat we echt een nieuw ecosysteem aanjagen.
‘Op een andere weidelocatie hebben we een kruidenmengsel gezaaid dat we regeneratief laten begrazen. Dit grasland is goed voor de gezondheid van de koe, maar ook voor de bodem. In deze omgeving zie je de libellen rond je hoofd vliegen. En als het wekenlang droog is, blijft het weiland toch groen zonder dat we bijvoorbeeld beregening moeten toepassen. Dat zien we als een beloning voor ons werk.’
‘We hopen dat we met het fruit en de noten een nieuwe inkomstenbron kunnen aanboren en we willen recreatie uitwerken binnen ons concept. Zo blijft het voor ons mogelijk natuurinclusief te boeren en andere ondernemers te inspireren.
‘Door het ontbreken van een toekomstgerichte visie op de landbouw vanuit de overheid, is het voor veel boeren lastig om natuurinclusief te ondernemen. Terwijl wij ervan overtuigd zijn dat onze producten gezonder zijn.’
Martine en Arjan Bisschop van Landgoed De Houberg in het Gelderse Herwen doen vrijdag 6 september mee aan de Landelijke Dag Duurzame Landbouw. Zij werken regeneratief, met de bodem als basis. Het vlees van hun kippen, Mangalica-varkens en Lakenvelder- en Wagyu-koeien leveren ze aan de horeca. We spreken met Martine Bisschop over haar drijfveren.
Wie een kijkje wil nemen bij de Bisschops kan dat op vrijdag 6 september doen. Samen met Patricia en Brord Sloot van Vinkenhorst Farm & More hebben ze een dagprogramma opgesteld om collega-boeren te inspireren tot duurzame landbouw. En zij zijn niet de enige. Demobedrijven van Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) en De Groene Vonk laten zien hoe zij werk maken van toekomstbestendig ondernemen met verdienmodel. Alle DAW-deelnemers en hun activiteiten staan op deze website.