De tarieven voor de overdrachtsbelasting zijn de laatste jaren meerdere keren gewijzigd. Voor 1 januari 2023 is er weer een wijziging aangekondigd. Deze wijziging is ook van belang voor agrarisch ondernemers.

Op verschillende momenten kunnen ondernemers met overdrachtsbelasting te maken krijgen. Denk aan het kopen van onroerende zaken, een bedrijfsoverdracht of de inbreng van economisch eigendom van onroerende zaken in een maatschap of vof. In bepaalde situaties kunnen zij gebruikmaken van een vrijstelling.

De overdrachtsbelasting kent nu het algemene tarief van 8 procent (dat bijvoorbeeld van toepassing is bij het kopen van een erf met bedrijfsgebouwen) en het tarief van 2 procent voor de verkrijging van een woning door een natuurlijk persoon. Dat lage tarief geldt niet als bijvoorbeeld een bv een woning koopt. Ook geldt het lage tarief niet als alleen het economische eigendom wordt overgedragen. Tot slot moet de koper de woning als hoofdverblijf gebruiken. Dat mag niet tijdelijk zijn.

Eerder had het kabinet besloten om het algemene tarief met ingang van 1 januari 2023 te verhogen naar 9 procent. Onlangs heeft het kabinet besloten om het algemene tarief vanaf 2023 nog verder te verhogen, namelijk naar 10,1 procent. Dat is een forse verhoging.

Voorbeeld

Stel dat een erf met bedrijfsgebouwen (zonder woning) wordt aangekocht voor 500.000 euro. Voor 2021 moest de koper 30.000 euro overdrachtsbelasting betalen. Die is daarvoor dit jaar 40.000 euro verschuldigd. Vanaf 2023 moet hij 50.500 euro overdrachtsbelasting betalen. Een verhoging van meer dan 50 procent in vergelijking met de jaren voor 2021. Als de wens bestaat om erf en gebouwen aan te kopen, dan levert het een flinke besparing op als de levering nog in 2022 plaatsvindt.

Het leed van het hoge tarief kan in bepaalde gevallen worden verzacht, doordat ondernemers gebruik kunnen maken van een vrijstelling. Voor de agrarische sector zijn de volgende vrijstellingen het meest van belang:

1. Voor de verkrijging van cultuurgrond geldt een vrijstelling. Voorwaarde is dat de grond nog minimaal tien jaar voor de landbouw wordt gebruikt.
2. Als onroerende zaken in het kader van een bedrijfsoverdracht worden overgedragen aan een kind, kleinkind, broer, zus of hun echtgenoten geldt een vrijstelling. De onderneming moet in zijn geheel, al dan niet in fasen, worden voortgezet door de verkrijger. Deze vrijstelling geldt niet voor een woning die ook wordt overgedragen.
3. Bij inbreng van een gehele onderneming in een maatschap of vof kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een vrijstelling.
4. Er geldt een vrijstelling als een woning met een waarde van maximaal 400.000 euro wordt gekocht door een koper die tussen de 18 en 35 jaar oud is. Daarvoor gelden verder dezelfde voorwaarden als voor toepassing van het 2 procenttarief. Van deze vrijstelling kan één keer gebruik worden gemaakt.

Ondernemers zullen vooral bij de aankoop van een erf en bedrijfsgebouwen de verhoging van het algemene tarief in hun portemonnee voelen. Indien mogelijk is het aan te raden om een eventuele aankoop naar voren te halen, waarbij de levering nog in 2022 plaatsvindt.