Met de brochure ‘Boeren in transitie - De emotionele impact van gebiedsprocessen’ vraagt Alma Frederiks aandacht voor de sociaal-emotionele gevolgen van gebiedsprocessen. Voorafgaand aan de LTO-regiovergadering in Westervoort (GL) overhandigde ze deze aan gedeputeerde Harold Zoet (BBB).
Alma Frederiks hoopt dat de brochure helpt om de politiek bewust te maken van wat de plannen met betrokkenen doet
Frederiks sloot haar betoog af met een krachtige boodschap van een van de geïnterviewde boerinnen: ‘Geef ondernemers de ruimte en het vertrouwen. Neem als beleidsmakers en politici verantwoordelijkheid en durf buiten de lijntjes te denken.’
De brochure bevat persoonlijke verhalen van drie boerinnen die wonen en werken in de uiterwaarden van de IJssel tussen Ellecom, De Steeg en Doesburg. ‘Tot voor kort woonde en werkte ik zelf ook in dit gebied. Samen met mijn man Erik runden we hier vijf generaties lang een melkveebedrijf’, vertelt de schrijver van de brochure.
In 2019 werd Frederiks, voormalig melkveehouder en LTO-bestuurder, gevraagd om deel te nemen aan de projectgroep Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport om mee te denken in dit gebiedsproces. Het project bracht in kaart welke ambities en opgaven er waren, naast de destijds geldende stikstofopgaven van de Rijksoverheid.
Hoewel de economische en ruimtelijke aspecten veel aandacht kregen, was er minder aandacht voor de sociale en psychologische impact op agrarisch ondernemers en hun gezinnen. Om dit gemis te melden, nam Frederiks contact op met de provincie en Taboer. De provincie financierde dit initiatief, terwijl Taboer de menskracht leverde. De focus lag op de impact op vrouwen, omdat hun rol en perspectief binnen het gezin en het bedrijf vaak minder zichtbaar zijn in dit proces.
Drie van de twaalf vrouwen die op agrarische bedrijven in het gebied wonen, zijn uitgebreid geïnterviewd. Hun verhalen en de daaruit voortvloeiende aanbevelingen voor politiek en beleidsmakers zijn gebundeld in een brochure en te lezen op taboer.nl.
Tijdens de interviews deelden de vrouwen hun ervaringen en gevoelens over de voortdurende onzekerheid en plannenmakerij van buitenaf. Thema’s als frustratie, boosheid, het gevoel van ongewenst zijn en een gebrek aan invloed kwamen vaak naar voren. ‘Ook het wantrouwen richting de overheid werd herhaaldelijk benoemd door deze stoere vrouwen,’ merkt Frederiks op. ‘Het is natuurlijk niet eenvoudig om in het openbaar te vertellen wat dit proces met jou en jouw gezin doet.’
Tegelijkertijd spraken de vrouwen met trots over hun bedrijf en gezin. Ze vertelden over het plezier dat ze beleven aan het werk op de boerderij, met de dieren, op deze prachtige plek in de uiterwaarden. ‘Ik geloof in de kracht van verhalen. Vandaar dat we hebben gekozen voor deze aanpak: drie verschillende verhalen, waarin mensen zich kunnen herkennen of erkenning vinden. Dat werkt verbindend’, zegt de schrijver.
Op basis van deze gesprekken zijn vijftien aanbevelingen geformuleerd voor politiek en beleid. Frederiks hoopt dat deze niet alleen worden gehoord, maar ook tot actie leiden. De gedeputeerde gaf direct het goede voorbeeld en nam zes brochures mee voor zijn collega’s in het provinciehuis.
Download hier de brochure: Boeren in transitie – De emotionele impact van gebiedsprocessen.