In het praktijkprogramma ‘Weerbaarheid in de praktijk’ van LTO en de land- en tuinbouwsectoren zetten telers veelbelovende stappen naar weerbare en nagenoeg emissieloze teeltsystemen. Aan het programma doen meer dan 160 telers mee in twaalf pilotprojecten. Het betreft 23 gewassen en 128 praktijkexperimenten op 42 locaties.
In een nieuwe zestien pagina’s tellende publicatie worden beknopte overzichten van het programma en de pilots gepresenteerd, de doelen en tot nu toe bereikte resultaten.
In twaalf sectorale en regionale pilots werken ondernemers uit diverse open en gesloten teelten aan alternatieve methoden en middelen: op weg naar een toekomstbestendige land- en tuinbouw met veel minder chemische gewasbescherming, nagenoeg nul emissies naar het milieu en verbonden met de natuur.
In de nieuwe publicatie worden alternatieven belicht die telers helpen om ook in de toekomst een gezonde boterham te verdienen. De resultaten laten zien dat in de praktijk relevante stappen worden gezet in de versnelling van de transitie naar weerbare en nagenoeg emissieloze teeltsystemen.
Het bewustzijn onder telers over een toekomst met minder chemische gewasbescherming neemt toe, en zo ook de noodzaak om in actie te komen. Een integrale aanpak via de methodiek Integrated Crop Management (ICM) zal de basis worden; dit bestaat uit verschillende bouwstenen die binnen het praktijkprogramma worden verzameld. De ICM-aanpak krijgt dankzij de inspanningen van alle pilots steeds meer momentum in de plantaardige sectoren.
De transitie vraagt een ‘stap voor stap benadering’ vanwege risicobeheersing. ICM vereist een fundamenteel andere denkwijze die vaak gepaard gaat met aanpassing van het bedrijfssysteem, waarvoor kennis en expertise moet worden opgebouwd. De pilots leveren nieuwe werkwijzen op die in de praktijk haalbaar zijn en aanzienlijke duurzaamheidswinst opleveren. De grootste uitdaging blijft echter de betaalbaarheid. Daarnaast vormt, vooral in de sectoren met meerjarige teelten zoals de fruitteelt en boomteelt, het extra inkomensrisico een extra barrière voor de transitie.
Het praktijkprogramma wordt mei 2025 officieel afgerond, maar dit markeert zeker niet het einde van de transitie richting 2030. Sectoren en ondernemers blijven werken aan een toekomst van weerbaar en nagenoeg emissieloos telen. Daarmee wordt voldaan aan EU-regels ter bescherming van de bodem- en waterkwaliteit. De sectoren zijn gemotiveerd om het programma een vervolg te geven vanaf juni 2025. De gesprekken daarover met potentiële partners zijn inmiddels opgestart.
Het praktijkprogramma is tot stand gekomen door samenwerking tussen Cosun, IRS, Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO), Koninklijke Algemeene Vereniging voor Bloembollencultuur (KAVB), HLB, Vertify, Glastuinbouw Nederland, Stichting Projectbureau Boomkwekerij (SPB), LLTB, ZLTO, LTO Noord en LTO Nederland. Penvoerder is Stichting LTO Programma’s en Projecten. Het praktijkprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.