Wij zijn met onze sector onderdeel van het midden- en kleinbedrijf (mkb). Terecht vaak genoemd als de motor van werkgelegenheid, economie, welvaart en welzijn. Onderdeel van het mkb zijn de maakbedrijven, waar nog echte producten worden geproduceerd.

Maakbedrijven zijn in ons land echter steeds schaarser. Dit heeft een aantal oorzaken; voor onze sectoren heeft Nederland ‘dure’ grond, voor ieder bedrijf is dure arbeid een realiteit en we leven in een druk gebied op een hoog welvaartsniveau.

Vooral in tijden van schaarste horen we dat de land- en tuinbouw onderdeel is van het beperkte aantal ‘cruciale’ sectoren. Ik denk dan aan de periode na de financiële crisis van 2008 en aan de coronapandemie. Daarbuiten wordt er met name veel op maakbedrijven gelet door politiek, beleidsmakers en een aantal mensen uit de omgeving zelf. Soms actiegroepen, vaker door hoe onze maatschappij is ingericht.

Dit is doorgeslagen naar een te grote hoeveelheid regels. Er zijn een aantal ontwikkelingen voor herstel. Eerder noemde ik het rapport van Mario Draghi over concurrentiekracht van de Europese Unie. Dat is nu een leidraad voor het nieuwe team van voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie. We letten nu op dat dit ook in ons land wordt ondersteund met een gelijk speelveld in Europese Unie. Ik hoor positieve geluiden hierover in Den Haag. Geen nationale beperkingen of eigenwijze invulling. Op dat gebied is nog heel wat herstelwerk nodig.

Wat ook nodig is, is een balans tussen het aantal controleurs en het aantal makers. Er zijn nu veel ‘theoretisch opgeleiden’ die ‘praktisch opgeleiden’ controleren of er beleid voor schrijven. Veel gebeurde los van elkaar, maar ik zie tekenen dat dit meer samen gebeurt. Dat wil ik graag laten groeien. Als we dan ook gelijk de waardering voor praktische opleidingen laten groeien, vangen we twee vliegen in één klap. Dan kunnen we de maakbedrijven een goede toekomst geven. En niet alleen als er een crisis is.